Το νεκρομαντείο της Εφύρας (ή αλλιώς του Αχέροντα) ο δημοφιλέστερος αρχαιολογικός προορισμός το πρώτο πεντάμηνο του 2017!

Το νεκρομαντείο της Εφύρας (ή αλλιώς του Αχέροντα), στα αρχαία χρόνια ανήκε στους Θεσπρωτούς, σήμερα γεωγραφικά βρίσκεται στο νομό Πρέβεζας (κοντά στο Μεσοπόταμο), ήταν ο δημοφιλέστερος αρχαιολογικός προορισμός το πρώτο πεντάμηνο του 2017. Το Μάιο του 2017 είχε 3.533 επισκέπτες, 287 περισσότερους από το 2016. Το πρώτο γνωστό μαντείο της αρχαιότητας, που ήταν αφιερωμένο στον θεό του Κάτω Κόσμου βρίσκεται σε έναν λοφίσκο στο χωριό Μεσόποταμος και ανακαλύφτηκε τη δεκαετία του ’60. Ήταν χτισμένο κοντά στο σημείο που ενώνεται το ποτάμι Πυριφλεγέθων, ο Αχέροντας και ο Κωκυτός, που συμβόλιζαν τη θλίψη, τους στεναγμούς και τη στεναχώρια του θανάτου.... ύμφωνα με τον Όμηρο, από αυτό το σημείο κατέβηκε ο Οδυσσέας στον Κάτω Κόσμο για να συναντήσει τον Τειρεσία και να πάρει χρησμό για τον γυρισμό του στην Ιθάκη: «Ἄραξ’ ἐκεῖ τὸ πλοῖο σου στοῦ Ὠκεανοῦ τὴν ἄκρη, καὶ στοῦ Ἅδη κίνησε νὰ πᾶς τ’ ἀραχνιασμένο σπίτι, Ἐκεῖ ὁ Πυριφλεγέθοντας στοῦ Ἀχέροντα τὸ ρέμα κυλιέται μὲ τὸν Κωκυτὸ ποὺ πέφτει ἀπὸ τὴ Στύγα, κι ὁ βράχος ποὺ βαρύβροντα τὰ δυὸ ποτάμια σμίγουν». Το νεκρομαντείο θεωρούταν το σημαντικότερο ιερό που είχε χτιστεί προς τιμήν του Άδη και εκεί βρισκόταν η είσοδος για το βασίλειο του Κάτω Κόσμου. Στα ισόγεια κτίσματά του βρίσκονται όλοι οι απαραίτητοι χώροι για την εύρυθμη λειτουργία του Νεκρομαντείου: τα ενδιαιτήματα των ιερέων και του υπόλοιπου προσωπικού, αποθήκες και χώροι υποδοχής. Εδώ ουσιαστικά σταματούσε και κάθε επαφή με την πραγματικότητα, κάτι που επεδίωκαν με ζήλο οι ιερείς του ναού. Γιατί αν όπως γνωρίζουμε σήμερα π.χ. η Πυθία έπρεπε απαραιτήτως να μασήσει φύλλα δάφνης και να αναρροφήσει μυστηριώδεις καπνούς ψυχοτρόπων καιόμενων βοτάνων, προκειμένου να πέσει σε έκσταση και να «μεταφέρει» το χρησμό του Απόλλωνα, στο Νεκρομαντείο ήταν οι ίδιοι οι επισκέπτες που ουσιαστικά έκαναν όλοι τη σκληρή δουλειά. Αρχικά απομονώνονταν και υποβάλλονταν σε αυστηρή δίαιτα, η οποία εκτός από όστρακα, χοιρινό και κριθαρένιο ψωμί, που σαφώς μας παραπέμπει σε νεκρόδειπνο υποβάλλονταν και σε υποχρεωτική σίτιση με κουκιά και λούπινα, τα οποία εκτός από μια ελαφριά δηλητηρίαση με κυάνωση τους προκαλούσε και παραισθήσεις, αφού σταδιακά έχαναν την συνειδητή επαφή τους τόσο με τον εαυτό τους όσο και με την πραγματικότητα. Όταν η κατάσταση τους άγγιζε το επιθυμητό για τους ιερείς επίπεδο τότε οδηγούνταν στα έγκατα του Νεκρομαντείου, κατεβαίνοντας μία πέτρινη απότομη σκάλα και μέσω ενός δαιδαλώδους διαδρόμου, σκοτεινού και υγρού, το οποίο διέκοπταν σιδερένιες πύλες -προφανώς για να επιτείνουν την αίσθηση ότι βρίσκονται όσο εγγύτερα γίνεται στο υποχθόνιο βασίλειο του Άδη- έφταναν στην κεντρική αίθουσα. Πρόσφατες μελέτες έχουν αποδείξει ότι πρόκειται για ένα θαύμα της ακουστικής, καθώς πρόκειται για μια εξαιρετικά ανηχοϊκή αίθουσα, στην οποία καταλήγει ένας διάδρομος με πυκνά, πέτρινα τόξα που ξεκινούν από το πάτωμα. Εκεί οι επισκέπτες αφού έχυναν στο δάπεδο αίμα, προκειμένου να ξεδιψάσουν οι νεκροί αλλά κυρίως να τους αναγνωρίσουν, συνομιλούσαν μαζί τους πρόσωπο με πρόσωπο, ή περίπου. Πώς; Υπολείμματα γραναζιών, που βρέθηκαν στις ανασκαφές, δείχνουν ότι οι ιερείς διαχειρίζονταν εξειδικευμένα μηχανήματα προκειμένου να ανεβοκατεβάζουν στο βωμό είδωλα, που αναπαριστούσαν ανθρώπινες μορφές. Ο Οδυσσέας δεν ήταν ο μόνος θνητός που πέρασε τις πύλες του Άδη και επέστρεψε ξανά στη Γη. Πιο τραγική περίπτωση αποτελεί εκείνη του Ορφέα ο οποίος κατάφερε να μπει στο βασίλειο του Πλούτωνα αφού μάγεψε τον τρικέφαλο Κέρβερο που φυλούσε τις πύλες του, προκειμένου να διεκδικήσει από τους υποχθόνιους θεούς την αγαπημένη του Ευρυδίκη. Δυστυχώς η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τα λόγια της Περσεφόνης τον ανάγκασε να φύγει με άδεια χέρια και με πιο δυστυχισμένη καρδιά απ’ ότι έφτασε. Τον Κάτω Κόσμο επισκέφτηκε ζωντανός και ο Ηρακλής, προκειμένου να εκπληρώσει το 12ο και τελευταίο άθλο που του επέβαλλε ο Ευρυσθέας: να του φέρει στα πόδια του τον τρομερό Κέρβερο. Αυτός πιο τυχερός ολοκλήρωσε την αποστολή του χωρίς ωστόσο και ο Ευρυσθέας να εκπληρώσει την υπόσχεση του. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.