Ο Αργύρης Σφουντούρης, κάνει αγώνα στη Γερμανία για τη διεκδίκηση των κατοχικών αποζημιώσεων προς την Ελλάδα...

Γράφει ο Μάριος Μπίκας

(Σ. Σ.: Ο εκπαιδευτικός και ιστορικός ερευνητής Μάριος Μπίκας (από τη Θεσπρωτία), που ζει και εργάζεται στη Γερμανία, είναι ευαισθητοποιημένος σε θέματα, που αφορούν την Ελλάδα, και δεν στέκεται απαθής. Με πατριωτική συνείδηση υπερασπίζεται το δίκαιο. Έτσι στο κείμενο, που ακολουθεί, παρουσιάζει τον μαχητικό αγώνα, που κάνει  στη Γερμανία, ο ποιητής και συγγραφέας από το Δίστομο Αργύρης Σφουντούρης).

***

Αργύρης Σφουντούρης - Η έκθεση documenta

Κάθε πέντε (5) χρόνια οργανώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες στην πόλη  Kassel της Γερμανίας η σύγχρονης τέχνης έκθεση  documenta.  Η έκθεση διαρκεί εκατό (100) ημέρες. Φιλοξενεί καλλιτέχνες απ’ όλον τον κόσμο. Ιδρυτής της είναι ο καλλιτέχνης καθηγητής Amold Bode, γεννημένος το 1900 στο Κάσσελ. Εφέτος 2017 η έκθεση docoumenta 14 συνδιοργανώνεται για πρώτη φορά με μια άλλη πόλη, την Αθήνα. Τα εγκαίνια στην Αθήνα έγιναν   στις  επτά (7) Απριλίου παρουσία του Γερ-μανού Προέδρου (Bundespräsident)  Frank-Walter Steinmeier) και συνεχίστηκε από τις 10 Ιουνίου  και για εκατό (100) ημέρες  στο Κάσσελ. 
Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου 2017,  τελευταία ημέρα για τη  docoumenta 14 του Κάσσελ. Στην κεντρική πλατεία της πόλης Friedrichsplatz και στα  σκαλοπάτια του εκεί Fridericianum Μουσείου, ακριβώς απέναντι από τον « Παρθενώνα των βιβλίων » μια ομάδα από άνδρες κρατούν ένα μεγάλο άσπρου χρώματος πανό με την μπλε  επιγραφή:

                          An Distomo erinnern

                        (θυμούμαστε το Δίστομο)

                       Von Athen lernen

                    (Μαθαίνοντας από την Αθήνα)

Στο δεξιό μέρος του πανό δεσπόζει η φωτογραφία της Διστομίτσας Μαρίας Παντίσκα

Η Διστομίτσα Μαρία Παντίσκα - Μίχα (1925-2009) επέζησε του ολοκαυτώματος του Διστόμου (10.06.1944). Η φωτ. της τραβήχτηκε λίγους μήνες μετά τη σφαγή του χωριού της από το φωτογράφο Dmitri Kessel, την ώρα που στέκεται όρθια, ενώ έπλενε στην αυλή του σπιτιού της τα μαύρα ρούχα, κλαίγοντας  τη σκοτωμένη μητέρα της. Η φωτογραφία,  που τυχαία ανακαλύφτηκε στην Καλιφόρνια το 1980, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 27.11.1944 στο αμερικανικό περιοδικό Life και,  μετά την ανακάλυψή της, έχει γίνει το σύμβολο του ολοκαυτώματος του Διστόμου.

Διακρίνεται με το καπέλο ο Αργύρης Σφουντούρης. Πίσω του Γερμανίδες και Γερμανοί κρατούν άσπρα πλακάτ  με διαφορετικό το καθένα περιεχόμενο. Στο κέντρο τους και σε έλλειψη με κόκκινο χρώμα αναγράφεται :  Σφραγίδα κατάσχεσης. Το περιεχόμενο αυτών σε μετάφραση από τα Γερμανικά :  Από τα αριστερά. 1^ο .” Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟΣ ΟΦΕΙΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ. ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΖΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ  ΑΠΟΖΗΜΙΩΘΟΥΝ.  2^ο. Όλα πρέπει καθένας να τα κάνει μόνος του. Τα θύματα των Ναζί πρέπει να  αποζημιωθούν και να εφαρμοσθούν οι αποφάσεις των δικαστηρίων. 3^ο . Σκέφτομαι ότι το Fridericianum Μουσείο (του Κassel) που ακόμα ανήκει στη documenta θα μπορούσε να  δοθεί στους επιζώντας του Διστόμου.  Καλή  πρόταση κ. Preciado “

Στο κέντρο της ομάδας που κρατεί το πανό, ξεχωρίζει ένας ηλικιωμένος με καπέλο άνδρας.  Γνωστός. Πλησιάζω την ομάδα. Ρωτώ στα γερμανικά τον πρώτο από τα αριστερά.

-  Είστε  Έλληνες;

-  ΄Οχι. ΄Ελληνας είναι μόνο αυτός ο κύριος.

Χαιρετώ τον  ΄Ελληνα.

-   Είστε γνωστός, το όνομά σας;

-   Αργύρης.

-   Αργύρης Σφουντούρης ….

Μετά από μισή ώρα,  επιστρέφουμε στο πανό του Διστόμου.  Το πανό δεν φαίνεται. Ο Αργύρης διακρίνεται καθισμένος με το μπαστουνάκι  του στα πάνω σκαλοπάτια του Μουσείου. Κόσμος τον πλησιάζει, τον χαιρετά δια χειραψίας, τον φωτογραφίζει, συνομιλεί μαζί του. 

-    Και το πανό; που είναι το πανό; τον ερωτώ.

- ΄Ηρθε η αστυνομία και μας είπε, επειδή δεν έχουμε άδεια, να κατεβούμε κάτω από τα σκαλιά.

Αργύρης Σφουντούρης

Ο Αργύρης Σφουντούρης, ποιητής και συγγραφέας  - το τελευταίο του βιβλίο  « Πενθώ για τη Γερμανία – Το παράδειγμα του Διστόμου », εκδόσεις Βεργίνα 2015, είναι γνωστός στη Γερμανική κοινωνία κυρίως από την κινηματογραφική ταινία του  Ελβετού σκηνοθέτη Stefan Haut «   Ένα Τραγούδι για τον Αργύρη ».  Η ταινία, που παραδόθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 11 Ιουνίου του 2006, περιγράφει  τη συγκλονιστική ζωή του Αργύρη Σφουντούρη ως και τον αγώνα του για την διεκδίκηση των Γερμανικών αποζημιώσεων προς την Ελλάδα, εξαιτίας των καταστροφών που προκάλεσαν οι Ναζί κατά την Κατοχή 1941-1944.

Τον αγώνα αυτόν, παρά τις αντιρρήσεις του επίσημου γερμανικού κράτους ότι το θέμα των αποζημιώσεων για την Ελλάδα έχει ήδη λήξει,  συνεχίζει και σήμερα (2017), δίνοντας συνεντεύξεις στα γερμανικά μέσα επικοινωνίας  και οργανώνοντας ομιλίες και συζητήσεις σε διάφορους γερμανικούς φορείς. Εκτός των ανωτέρω, για τη διαφώτιση των  Γερμανών,  δημιούργησε  ομάδες εργασίες και αλληλεγγύης από γερμανικές προσωπικότητες, κυρίως στις πόλεις Αμβούργο και Βερολίνο.

Οι εμφανίσεις του μάλιστα στα δύο μεγάλα γερμανικά κρατικά προ-γράμματα ΖDF (“Anstalt “ 30.03.2015 ) και ARD (“ Alpha “ 28.12.2016 ) γνωστοποίησαν περισσότερο στο γερμανικό κοινό, τόσο το ολοκαύτωμα του Διστόμου, όσο και το πρόβλημα των αποζημιώσεων της σημερινής Γερμανίας προς την Ελλάδα.

 «Ποιος είναι ο επιζών του Διστόμου που τρέλανε τους Γερμανούς

( της Ισμήνης Λέντζου - διαδύκτιο )

 Ο Αργύρης Σφουντούρης γεννήθηκε το 1940 στο Δίστομο και έχει 3 μεγαλύτερες αδελφές. Αυτός είναι το στερνοπούλι της οικογένειας. Στις 10 Ιουνίου του 1944 χτυπάει το χωριό μια απρόσμενη συμφορά. Στρατιώτες μιας γερμανικής ειδικής μεραρχίας των Ες-Ες επιτίθεται στο Δίστομο ως εκδίκηση για το θάνατο μερικών συμπατριωτών τους σε μία μάχη με Έλληνες αντάρτες κοντά στο διπλανό χωριό. Οι Γερμανοί στρατιώτες σκοτώνουν πρώτα 12 αγρότες και μετά σφάζουν ολόκληρο τον πληθυσμό του χωριού. Σκοτώνουν πάνω από 200 (σ.σ.228) κατοίκους, βρέφη, παιδιά, εγκύους γυναίκες, ακόμη και τους ηλικιωμένους. Ο μικρός Αργύρης χάνει τους γονείς του και άλλους 30 συγγενείς. Η σφαγή, που γίνεται μόλις τέσσερις μέρες μετά την εισβολή των συμμάχων στη Νορμανδία, στις 6 Ιουνίου του 1944, θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες θηριωδίες των ναζί.

Στη συνέχεια ο μικρός Αργύρης καταλήγει μαζί με τις αδελφές του σε ένα ορφανοτροφείο του Πειραιά μαζί με περισσότερα από χίλια ακόμη ορφανά του πολέμου. Λόγω της ευάλωτης υγείας του μεταφέρεται σε ένα μικρότερο ορφανοτροφείο της Αθήνας, στην Εκάλη. Στην ηλικία των οκτώμισι ετών καταλήγει στην Ελβετία, στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι του Τρόγκεν, μέσω μιας αποστολής του Ερυθρού Σταυρού.

Μεγαλώνει διαβάζοντας διαρκώς και μόλις τελειώνει το λύκειο στο Τρόγκεν πηγαίνει στη Ζυρίχη όπου σπουδάζει στο Πολυτεχνείο (ΕΤΗ) μαθηματικά, πυρηνική φυσική και αστροφυσική. Κατά τη διάρκεια της μαύρης επταετίας στην Ελλάδα μπαίνει στη μαύρη λίστα της Χούντας καθώς δεν σταματά να αρθρογραφεί υπέρ της ελευθερίας.

Το 1994, με αφορμή την 50η επέτειο της σφαγής του Διστόμου ο Αργύρης Σφουντούρης διοργανώνει σε συνεργασία με την κοινότητα του Διστόμου στο Ευρωπαϊκό κέντρο πολιτισμού στους Δελφούς ένα «Συνέδριο για την Ειρήνη.

Το 1995 μαζί με τις τρεις αδελφές του καταθέτει αγωγή στη Γερμανία. Μαζί του καταθέτουν αγωγή και ακόμη 290 Ελληνες ζημιωθέντες, συγγενείς και επίγονοι από το Δίστομο. Έκτοτε ο κύριος Σφουντούρης αγωνίζεται για το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων».

Ο Αργύρης Σφουντούρης  στη σατιρική εκπομπή ZDF  "Anstalt "

Στις  30.03.2015 ο Αργύρης Σφουντούρης εμφανίστηκε στη μεγάλης θεαματικότητας  σατιρική εκπομπή “ Anstalt ”  του γερμανικού κρατικού προγράμματος ZDF. Στην  εκπομπή αυτή oι δύο ηθοποιοί (cabaret) συζητούσαν  για το θέμα των εγκλημάτων των Ναζί στην Ελλάδα κατά την Κατοχή 1941 – 1944, ως και για τις αποζημιώσεις που πρέπει να πληρώσει η  Γερμανία προς τους επιζώντες των θυμάτων πολέμου. Και, ενώ είχαν στο ταμπλώ τη φωτογραφία του μικρού  Αργύρη Σφουντούρη, απευθύνθηκαν προς το ακροατήριο, λέγοντας :   Αυτό το αγόρι σώθηκε από τη σφαγή του Διστόμου στις 10 Ιουνίου 1944. Τη σφαγή  προκάλε-σαν οι Ναζί στρατιώτες, φονεύοντας διακόσιους είκοσι οκτώ (228) συγχωριανούς του. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν οι γονείς του, τριάντα (30) συγγενείς του ως και μωρά, παιδιά, έγκυες γυναίκες και γέροντες.  Τη στιγμή αυτή ένα γκαρσόν προσφέρει ούζο στους δύο ηθοποιούς. 

-   Δεν παραγγείλαμε ούζο.

-  Σας το κερνάει ο κύριος και δείχνει σε διπλανό τραπέζι, τον  Αργύρη  Σφουντούρη, τον οποίο εκείνη τη στιγμή έδειξε για πρώτη φορά η κάμερα.

-  Γνωριζόμαστε;

-  Ναι.  Είμαι ο Αργύρης Σφουντούρης, το αγόρι της φωτογραφίας ….

Τα χειροκροτήματα που ακολούθησαν και η ένταση αυτών  δεν περι-γράφονται.

 « Είμασταν κρυμμένοι, θα αφηγηθεί στην εκπομπή του ΖDF,  μέσα στο σπίτι με τις αδελφές μου και τον πατέρα μου. Όταν πήγαμε να φύγουμε, γιατί οι Γερμανοί στρατιώτες έβαλαν φωτιά στο σπίτι μας, έπιασαν τον πατέρα μου και τον εκτέλεσαν λίγα μέτρα πιο πέρα. Εγώ και οι αδελφές μου σωθήκαμε, επειδή ένας από τους καλούς Γερμανούς μας έκανε νόημα να μην βγούμε από το σπίτι. ( Εκτός από μάς, είπε στην εκπομπή ARD Alpha,  σώθηκαν και άλλοι δέκα (10) Διστομίτες) …»

                                        Ο Αργύρης Σφουντούρης

                    Τη φωτογραφία αυτή παρουσίασε το ZDF στην εκπομπή  « Anstalt »

Μετά την εκπομπή θα πει :

«Μόλις είπα εγώ στην εκπομπή « Anstalt » ότι είμαι αυτό το παιδί της φωτογραφίας, χειροκρότησαν όλοι γιατί συγκινήθηκαν. Γιατί κατάλαβαν ότι η σάτιρα αγγίζει την πραγματικότητα. Κατάλαβαν ότι εγώ τα έζησα αυτά. Και εμένα παραλίγο να με πάρουν τα δάκρυα. Δεν ήξερα τι να κάνω εκείνη τη στιγμή. Τα χειροκροτήματα ήταν τόσο ζεστά και ζωντανά που είπα «έγιναν άνθρωποι όλοι οι Γερμανοί… ».

Η πολιτεία αναγνωρίζει τον αγώνα του Αργύρη Σφουντούρη

Ο Αργύρης Σφουντούρης, αγωνιζόμενος επί είκοσι (20) χρόνια για τα δίκαια του Διστόμου και των άλλων μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας,  συναντήθηκε την 27 Απριλίου 2015 στο μέγαρο Μαξίμου με  τον Πρωθυπουργό κ. Τσίπρα, ο οποίος του χάρισε ένα ομοίωμα περιστε-ριού, σύμβουλο της ειρήνης. Επίσης την ίδια ημέρα συναντήθηκε  στο Προεδρικό Μέγαρο και με τον  κ. Προκόπη Παυλόπουλο.

 «Η πολιτεία δεν ξεχνά» δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας  κατά τη συνάντησή του με τον επιζώντα της Σφαγής του Διστόμου Αργύρη Σφουντούρη.

Στη συνέχεια, αφού τόνισε ότι υποδέχεται τον κ. Σφουντούρη με τιμή και συγκίνηση, σημείωσε ότι στο πρόσωπό του αποτυπώνεται ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της Κατοχής, αλλά και ένα κομμάτι του χρέους, το οποίο έχουμε απέναντι στα θύματα της Ναζιστικής θηριωδίας και εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι η Πολιτεία δεν ξεχνά … ».

Επίτιμος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Στις 23.02.2016 ο Αργύρης Σφουντούρης αναγορεύτηκε επίτιμος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Η σχετική Πράξη αναγόρευσης, που υπογράφτηκε από τον Πρύτανη αναφέρει : 

«Μια αναγνώριση και μια εκδήλωση τιμής σε έναν άνθρωπο που πρόσφερε και προσφέρει πολλά για την υπόθεση του Διστόμου – και των άλλων Μαρτυρικών κωμοπόλεων – αλλά και της Ειρήνης στον κόσμο, γενικότερα … ».