Η γυναίκα στο Σούλι, ήταν μπροστάρισσα στους αγώνες. Αυτό ήταν το συμπέρασμα από εκδήλωση στο Σούλι, το Σάββατο 10 Μαρτίου 2018. Τον καθοριστικό της ρόλο στις μάχες ανεξαρτησίας, αλλά και στην κοινωνική δομή του Σουλίου, παρόλο, που ήταν ανδροκρατούμενη, εξήρε στο χαιρετισμό της η δήμαρχος Σταυρούλα Μπραΐμη. Ο απόγονος της φάρας των Ζερβαίων, εκπαιδευτικός Ηλίας Ζέρβας είχε την επιμέλεια της επιτυχημένης εκδήλωσης, που στην ουσία αποτέλεσε ιστορική αναδρομή. Η γυναίκα στο Σούλι είχε μια ιδιαίτερη υπόσταση. Γυμνάζονταν στα όπλα. Όταν οι άντρες μάχονταν, οι γυναίκες κουβαλούσαν πολεμοφόδια, τροφές κι ό,τι άλλο χρειάζονταν οι μαχητές. Παρατηρούσαν τους μαχητές, έψεγαν τους άναδρους και κάποτε τους αφόπλιζαν. Η παρουσία τους στις μάχες εμψύχωνε και αναζωπύρωνε τη φιλοτιμία και την άμιλλα των αντρών. Όταν μεταξύ αντρών δημιουργούνταν προσωπικές διαφορές, για να μη μεσολαβήσουν άλλοι άντρες και γίνουν επικίνδυνες φιλονικίες, μεσολαβούσαν οι γυναίκες και έλυναν τις διαφορές. Σε µια αυστηρά πατριαρχική κοινωνία, όπως αυτή των Σουλιωτών, ο σεβασµός προς τη γυναίκα ήταν απόλυτος. Μόνο από τέτοιες γυναίκες θα µπορούσε να µείνει στην Ιστορία το Ζάλογγο, ως υπέρτατο µνηµείο αρετής και θυσίας, που υµνήθηκε ακόµη και από τον εχθρό. Πράγµατι, στις 18 ∆εκεµβρίου 1803, τον θρύλο που έγραψαν µε τον χορό τους στο Ζάλογγο οι Σουλιώτισες, τον παρέδωσε στην ιστορική µνήµη η περιγραφή Τούρκου αυτόπτη µάρτυρα, ενός αξιωµατικού του Αλή πασά, του Σουλεϊµάν Αγά. Η περιγραφή του υπάρχει σε βιβλίο του Ibrahim Manzour efendi, που εκδόθηκε στο Παρίσι το 1828. Συγκλονισµένος ο τούρκος αξιωµατικός αναφέρει ότι, οι γυναίκες «πιάστηκαν από τα χέρια και άρχισαν ένα χορό, που τα βήµατά του τα κινούσε ένας ασυνήθιστος ηρωισµός και η αγωνία του θανάτου τόνιζε το ρυθµό του, ενώ στο τέλος των επωδών οι γυναίκες βγάζουν µια διαπεραστική και µακρόσυρτη κραυγή, που ο αντίλαλός τους σβήνει στο βάθος ενός τροµακτικού γκρεµού, όπου ρίχνονται µαζί µε όλα τα παιδιά τους».